Γράφει ο Τόγιας Κων/νος, Διεύθυνση Ιδιωτική Σύνταξη.gr
Τα ιδιωτικά συνταξιοδοτικά προγράμματα έχουν γνωρίσει τη τελευταία 10ετία μια σημαντικά μεγάλη άνθιση κερδίζοντας τη προσοχή και το ενδιαφέρον των ασφαλισμένων ως το μέσο για τη κατοχύρωση συμπληρωματικών ποσών σύνταξης και εφάπαξ.
Τα προγράμματα αυτά όντας ανεξάρτητα ατομικά προγράμματα προσφέρουν ευελιξία και παρέχουν πλήρη ελευθερία στον ασφαλισμένο να προγραμματίσει την ιδιωτική συνταξιοδότησή του επιλέγοντας τόσο το ποσό των εισφορών του, όσο και την ηλικία συνταξιοδότησής του. Παράλληλα παρέχουν πολλαπλές επιλογές συνταξιοδότησης στη λήξη ενώ ο ασφαλισμένος δύναται να ρευστοποιήσει το πρόγραμμά του νωρίτερα εάν το επιθυμεί βάση των κανόνων του συμβολαίου του (προβλέπεται συνήθως ποσοστιαία επιβάρυνση για τα πρώτα έτη).
Τα προγράμματα παρέχονται αποκλειστικά από ασφαλιστικές εταιρίες και δικαίωμα συμμετοχής σε αυτά διατηρούν οι πολίτες με ελληνικό ΑΦΜ.
Στο παρόν άρθρο θα αναφερθούμε στη λειτουργία των νέας γενιάς προγραμμάτων που αποτελούν κατά κύριο λόγο προγράμματα με ήπια επενδυτικά χαρακτηριστικά, τις κατηγορίες στις οποίες αυτά κατατάσσονται καθώς και ποια είναι τα χαρακτηριστικά που τα διαφοροποιούν και στα οποία θα πρέπει να δώσετε μεγάλη σημασία κατά την έρευνα σας.
Η λειτουργία
Τα συνταξιοδοτικά προγράμματα αποτελούν επί της ουσίας ανταποδοτικά προγράμματα βάση των οποίων οι ασφαλισμένοι καταβάλλουν εισφορές τις οποίες και λαμβάνουν έντοκα στην ηλικία που έχουν επιλέξει, είτε με τη μορφή σύνταξης είτε με τη μορφή εφάπαξ. Η διάρκεια ασφάλισης κυμαίνεται από τα 10 έτη έως και τα 30+ ενώ οι ελάχιστες μηνιαίες εισφορές εκκινούν στα περισσότερα προγράμματα της αγοράς από τα 70€ το μήνα.
Η απόδοση επιτυγχάνεται με τη δημιουργία ειδικών χαρτοφυλακίων σχεδιασμένα ειδικά για συνταξιοδοτική χρήση και τη κάλυψη μακροχρόνιων στόχων. Πρακτικά τα προγράμματα αυτά αποτελούν μία ένωση ασφαλιστικών καλύψεων και επενδυτικών επιλογών. Οι επενδύσεις που πραγματοποιούνται στοχεύουν σε όλο το κόσμο παρέχοντας πρόσβαση σε αγορές που ο ασφαλισμένος είτε δε θα μπορούσε να εστιάσει απευθείας λόγω συνθηκών, γνώσεων ή περιορισμένων οικονομικών πόρων, μη ξεχνάτε ότι τα προγράμματα είναι περιοδικών καταβολών (αποταμιευτικά) και δεν προϋποθέτουν απαραίτητα την εκμετάλλευση συσσωρευμένων κεφαλαίων όπως συγκεκριμένες επενδύσεις.
Από τα νέα προγράμματα εκλείπουν πια επιλογές σε προϊόντα με σταθερή εγγυημένη απόδοση μιας και που οι τιμές των αποδόσεων τους στις τελευταίες τους εκδόσεις ήταν σημαντικότατα χαμηλές.
Οι εισφορές των ασφαλισμένων μετατρέπονται σε μερίδια τα οποία και αποτελούν κομμάτια επί του συνολικού συνταξιοδοτικού χαρτοφυλακίου επένδυσης της ασφαλιστικής εταιρίας ή της συνεργαζόμενης εταιρίας έκδοσης και διαχείρισης. Η τιμή των μεριδίων μεταβάλλεται με βάση το μέσο όρο της πορείας των επενδύσεων. Όταν ο ασφαλισμένος φτάσει πλέον στην ηλικία συνταξιοδότησης μπορεί είτε να επιλέξει τη ρευστοποίηση των μεριδίων του στη τρέχουσα αξία και να λάβει την αξία του λογαριασμού του ως εφάπαξ ή να αιτηθεί τη καταβολή μηνιαίας σύνταξης με βάση τις επιλογές που προβλέπει το συμβόλαιό του.
Στη τελευταία περίπτωση τα μερίδια ρευστοποιούνται από την ασφαλιστική εταιρία και αποδίδεται σύνταξη στον ασφαλισμένο με εγγυημένο τεχνικό επιτόκιο το ύψος του οποίου θα ισχύει εκείνη τη περίοδο.
Τι θα πρέπει να γνωρίζετε
Τα επενδυτικά χαρτοφυλάκια στα οποία βασίζονται τα ασφαλιστικά συνταξιοδοτικά προγράμματα κατηγοριοποιούνται σε διάφορες κατηγορίες και επιλέγονται ανάλογα με το επενδυτικό προφίλ του ασφαλισμένου.
Έτσι υπάρχουν προγράμματα με συντηρητικό χαρακτήρα που το επενδυτικό τους κομμάτι είναι ήπιο, άλλα με πιο ισορροπημένες τοποθετήσεις και τέλος εκείνα τα οποία είναι πιο δυναμικά και απευθύνονται σε ασφαλισμένους με ανοχή σε επενδυτικό ρίσκο.
Το που κατατάσσεται ο κάθε ασφαλισμένος ορίζεται με βάση ειδικά ερωτηματολόγια γνώσεων, στόχων αλλά και ανοχής σε ενδεχόμενο επενδυτικό κίνδυνο. Με τη συμπλήρωση των ερωτηματολογίων γίνεται και η τελική πρόταση ασφάλισης – συμμετοχής στο αντίστοιχο πρόγραμμα.
Με βάση την ευρωπαϊκή νομοθεσία η κατηγοριοποίηση των προγραμμάτων γίνεται σε μία κλίμακα από το 1 έως το 7. Στο 1 και 2 κατατάσσονται προγράμματα με συντηρητικό χαρακτήρα με κύριες τοποθετήσεις σε κρατικά και εταιρικά ομόλογα καθώς και μετρητά και εξαιρετικά χαμηλό ρίσκο μακροχρόνια, ενώ στο 6 και 7 κατατάσσονται τα προγράμματα με υψηλή ποσοστιαία επι του χαρτοφυλακίου τοποθέτηση σε μετοχές. Στις κατηγορίες 3, 4 και 5 κατατάσσονται τα ισορροπημένα προγράμματα που προσφέρουν μια ισορροπημένη αναλογία μεταξύ μετοχών και ομολόγων.
Τα χαρτοφυλάκια μπορεί να έχουν ίδια και αμετάβλητη ποσοστιαία σύσταση (μετοχών –ομολόγων) για όλη τη διάρκεια της ασφάλισης στοχεύοντας σε ένα συγκεκριμένο εύρος μεταβλητότητας ενώ σε άλλα προβλέπεται συνεχόμενη διαχείριση με αλλαγή της σύστασης εκκινώντας από ένα δυναμικό χαρτοφυλάκιο και καταλήγοντας σε συντηρητικό. Αυτή η κατηγορία προγραμμάτων είναι γνωστή ως ‘’lifecycle’’ και είναι κλειστού διαστήματος, θα αναφερθούμε αναλυτικά σε αυτή σε επόμενα άρθρα διότι αποτελεί τη νέα τάση στα προγράμματα και παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον.
Σημειώνεται ότι ο ασφαλισμένος που έχει επιλέξει ένα συγκεκριμένο χαρτοφυλάκιο (πχ δυναμικό) έχει τη δυνατότητα να το αλλάξει βάση των κανόνων του συμβολαίου του συνήθως μία με 2 φορές το έτος. πχ μετατροπή σε ισορροπημένο.
Πίνακες απόδοσης
Οι πίνακες απόδοσης που συνοδεύουν μια προσφορά ασφάλισης αποτελούν ενδεικτικές προβλέψεις για τη πορεία των επενδύσεων που προτάσσονται από την ασφαλιστική και διαχειρίστρια εταιρία. Οι προτάσεις αυτές βασίζονται κυρίως στη δυναμική του χαρτοφυλακίου με τη προσεκτική και επιλεκτική επιλογή των επενδύσεων (θα αναφερθούμε αναλυτικά σε άρθρο για αυτό), τις προβλέψεις για το μέλλον των αγορών, τη διάρκεια του προγράμματος, το στόχο της μεταβλητότητας που έχει τεθεί καθώς και από τα backtesting (ουσιαστικά ιστορική αναδρομή του προγράμματος) που έχουν γίνει μέχρι εκείνη τη χρονική στιγμή.
H προσδοκώμενη απόδοση πάντα αποδίδεται με ένα εύρος , πχ παραδείγματα εφάπαξ με απόδοση 2%, 4% και 6%.
Τα σενάρια αυτά βοηθούν τον ασφαλισμένο να έχει μια εικόνα για το τι θα μπορεί να αναμένει από το προγράμμά του και να γνωρίζει σε πιο εύρος είναι το πιο πιθανό αυτό να κινηθεί. Λάβετε υπόψη σας ότι αυτές οι προτάσεις αφορούν τη μέση ετησιοποιημένη απόδοση που μπορεί να έχει το πρόγραμμα. Σημειώνεται ωστόσο ότι η πορεία των προγραμμάτων δεν μπορεί να είναι γραμμική και θα παρουσιάζει διακυμάνσεις. Έτσι μπορεί κάποια έτη το πρόγραμμα να έχει κινηθεί υψηλότερα του στόχου ενώ άλλες χρονιές να έχει κλείσει με πτώση. Αυτού του είδους η πορεία είναι αναμενόμενη λόγω της ρευστότητας των επενδύσεων και ως ένα βαθμό αποτελεί και μέρος από τη συνολική στρατηγική του προγράμματος μακροχρόνια και σχετίζεται άρρηκτα με τις ενέργειες του διαχειριστή για προσαρμογή στις εκάστοτε οικονομικές συνθήκες. Το κλειδί σε αυτό το είδος προγραμμάτων είναι η επαρκής διάρκειά τους που θα επιτρέψει στον ασφαλισμένο να παραμείνει στο πρόγραμμα τόσο στις ανόδους όσο και στις καμπές, εξερχόμενος από πτωτικούς και ανοδικούς κύκλους με κέρδος.
Η σύνηθες διάρκεια που προτείνεται για αυτού του είδους τους προγραμματισμούς είναι η 12ετία.
Ο ασφαλισμένος θα πρέπει επίσης να παρακολουθεί στενά το πρόγραμμά του και σε συνεργασία με τον σύμβουλό του να αναγνωρίζει πρόσθετες ευκαιρίες επένδυσης (με αγορά μεριδίων με έκτακτες καταβολές).
Επίσης οι πίνακες βοηθούν τον ασφαλισμένο ώστε να έχει μια εικόνα για τα ποσά εξαγοράς που μπορεί να λάβει εφόσον αποφασίσει να ρευστοποιήσει πρόωρα το πρόγραμμά του.
Ασφαλιστικές καλύψεις
Ως προς το ασφαλιστικό κομμάτι τα προγράμματα μπορούν να ενσωματώνουν ασφαλιστικές καλύψεις όπως η ασφάλιση ζωής, η κάλυψη σοβαρών ασθενειών ακόμη και τη κάλυψη της απαλλαγής πληρωμής ασφαλίστρων. Η τελευταία ενεργοποιείται σε περίπτωση αναπηρίας του ασφαλισμένου ή θανάτου συμβαλλόμενου γονέα (για παιδικά προγράμματα) και απαλλάσσει τον ασφαλισμένο από την υποχρέωση της καταβολής των εισφορών. Σε κάθε περίπτωση ανεξάρτητα από τη πορεία του χαρτοφυλακίου που έχει επιλέξει ο ασφαλισμένος αν εκείνος φύγει από τη ζωή τότε στους ορισμένους από εκείνον δικαιούχους θα επιστραφεί το σύνολο των εισφορών του και μάλιστα αν ο λογαριασμός του είναι υψηλότερος από τις καταβολές του (υπάρχουν επενδυτικά κέρδη) οι δικαιούχοι θα λάβουν το πλήρες ποσό του λογαριασμού (συμπεριλαμβανομένων και των κερδών).
Λειτουργικά έξοδα
Αποτελούν ένα σημαντικότατο παράγοντα των προγραμμάτων και καίριο σημείο διαφοροποίησης ανάμεσα στις ασφαλιστικές εταιρίες. Τα λειτουργικά έξοδα ή αλλιώς έξοδα διαχείρισης αποτελούν πάγια έξοδα που ακολουθούν το πρόγραμμα και είναι ανεξάρτητα της απόδοσης του χαρτοφυλακίου. Τα έξοδα αυτά αφορούν χρεώσεις αγοράς μεριδίων, τη συνεχή διαχείριση του χαρτοφυλακίου και τη κάλυψη εξόδων μεταφοράς κεφαλαίων. Τα έξοδα έχουν ποσοστιαία μορφή και μπορεί να κυμαίνονται από 0,5% επί του χαρτοφυλακίου έως και πάνω από 2% ετησίως ανάλογα με την ασφαλιστική εταιρία και αφαιρούνται από το λογαριασμό του ασφαλισμένου με την ρευστοποίηση μεριδίων κάθε μήνα.
Κρατήστε ότι η συμμετοχή διαμέσου ασφαλιστικής εταιρίας σε συνταξιοδοτικά αμοιβαία κεφάλαια ξένων διαχειριστών γίνεται με σημαντικά ευνοϊκότερους όρους ως προς τα λειτουργικά έξοδα συγκριτικά με το να συμμετείχε σε αυτά ο ασφαλισμένος ως ιδιώτης απευθείας. Αυτό επιτυγχάνεται κυρίως μέσω της μαζικής συγκέντρωσης κεφαλαίων που μπορεί να επιτύχει η ασφαλιστική εταιρία καθώς και των δυνατοτήτων διαχείρισης που έχει.
Κατά την έρευνα αγοράς αναζητήστε με προσοχή τα διαχειριστικά έξοδα και ζητήστε αν είναι δυνατόν αναλυτικό πίνακα με το σύνολο των διαχειριστικών εξόδων για όλη τη διάρκεια του προγράμματός σας. Με το τρόπο αυτό θα έχετε μια πλήρη εικόνα της συνολικής σας χρέωσης ώστε να μπορείτε να συγκρίνετε με μεγαλύτερη ευκολία τις προτάσεις που έχετε συγκεντρώσει.
Αν για παράδειγμα συγκρίνετε δύο προγράμματα με παρόμοια διάρκεια και ετήσιο ποσό εισφορών στα οποία δε συμπεριλαμβάνονται πρόσθετες ασφαλιστικές καλύψεις και αν με ενδεικτική απόδοση πχ 2% τα ποσά διαφέρουν τότε το πρόγραμμα με το χαμηλότερο ποσό εφάπαξ προβλέπει υψηλότερες πάγιες χρεώσεις.
Πολλαπλές επιλογές συνταξιοδότησης
Οι επιλογές συνταξιοδότησης στα περισσότερα προγράμματα της αγοράς δίνουν τη δυνατότητα στον ασφαλισμένο εφόσον δεν επιλέξει το εφάπαξ λήξης να διακανονίσει τη σύνταξή του όπως ακριβώς τον εξυπηρετεί.
Για παράδειγμα μπορεί να επιλέξει η σύνταξή του να του καταβάλλεται για όσα ακριβώς έτη επιθυμεί (10,15,20,25 κ.ο.κ) ή ακόμη και να λαμβάνει σύνταξη συγκεκριμένου ποσού μέχρι αναλώσεως του κεφαλαίου του. Για όλες τις παραπάνω περιπτώσεις ο ασφαλισμένος μπορεί να αιτηθεί να λάβει το υπόλοιπο του συνταξιοδοτικού του λογαριασμού έντοκο όποτε το επιθυμεί κατά τη διάρκεια της συνταξιοδότησης.
Σημειώνεται ότι κάποιες ασφαλιστικές παρέχουν τη δυνατότητα επιλογής της ισόβιας συνταξιοδότησης ως επιλογή με εγγυημένη περίοδο καταβολής. Σε κάθε περίπτωση η επιλογή μεταξύ σύνταξης και εφάπαξ γίνεται στη λήξη του προγράμματος.
Συμπερασματικά
Τα σύγχρονα συνταξιοδοτικά προγράμματα αποτελούν έναν συνδυασμό ασφαλιστικών καλύψεων και επενδυτικών επιλογών που σκοπό έχουν να συμπληρώσουν το εισόδημα των ασφαλισμένων κατά τη διάρκεια της συνταξιοδότησής τους.
Με την ευρεία γκάμα προτάσεων που προβλέπουν μπορούν να καλύπτουν το μεγαλύτερο εύρος των ασφαλισμένων από τους πιο συντηρητικούς μέχρι εκείνους που αναζητούν σύνθετες και ενισχυμένες προτάσεις επένδυσης. Επίσης μπορούν να προσφέρουν αυξημένες δυνατότητες συνταξιοδοτήσης στη λήξη και ευελιξία προσφέροντας τη δυνατότητα πρόωρης εξαγοράς (ολικής ή μερικής) με ευνοϊκούς όρους. Επιπρόσθετα και εφόσον το επιλέξει ο ασφαλισμένος μπορεί να έχουν ενισχυμένο ασφαλιστικό χαρακτήρα εξασφαλίζοντας τον από συγκεκριμένους κινδύνους κεφάλαια αναπηρίας, ζωής, σοβαρών ασθενειών κτλ.
Κράτηστε οτι τόσο η επιλογή ενός προγράμματος όσο και ο σχεδιασμός (η επιλογή των εισφορών, η διάρκεια, οι καλύψεις) είναι πολύ σημαντικοί και θα πρέπει να γίνονται από πιστοποιημένους ασφαλιστικούς συμβούλους.
Η πλατφόρμα μας έχει ξεκινήσει τη διάθεση των νέων προγραμμάτων συνταξιοδότησης και αποταμίευσης σε συνεργασία με την Εθνική Ασφαλιστική. Όλες οι προτάσεις μας συνοδεύονται από αναλυτική παρουσίαση του προγράμματος και των διαχειριστικών του εξόδων εξετάζοντας κάθε παράμετρό του με σκοπό να σας παρέχουμε τη μέγιστη δυνατή πληροφόρηση ώστε να μπορείτε να συγκρίνετε αλλά και να αποφασίσετε με σιγουριά.
Η πλατφόρμα μας σας δίνει τη δυνατότητα να συμπληρώσετε online την ειδική φόρμα σχεδιασμού συνταξιοδοτικού προγράμματος που έχουμε σχεδιάσει ειδικά για τους χρήστες μας και εμείς θα σχεδιάσουμε για εσάς το ιδανικό συνταξιοδοτικό πρόγραμμα.
Αφήστε ένα σχόλιο