Oι εισφορές του ΕΦΚΑ επενδυμένες στην Ιδιωτική Σύνταξη

Γράφει ο Τόγιας Κων/νος,  Γενική Διεύθυνση  Ιδιωτική -Σύνταξη.gr

Είναι μια από τις πιο κοινές σκέψεις της πλειοψηφίας των ασφαλισμένων, είτε πρόκειται για ελεύθερους επαγγελματίες, ναυτικούς, είτε μισθωτούς και πρόκειται για την ερώτηση που μας απευθύνουν αρκετές φορές οι χρήστες της σελίδας μας. Τι  σύνταξη ή εφάπαξ θα κατοχύρωναν άραγε οι ασφαλισμένοι  αν οι εισφορές τους κατά ένα υποθετικό σενάριο δεν καταβάλλονταν στα ασφαλιστικά ταμεία του κράτους αλλά αποταμιεύονταν σε ένα πρόγραμμα ιδιωτικής συνταξιοδότησης.

Φυσικά το σενάριο που ακολουθεί είναι υποθετικό και ιδανικό, παρουσιάζει όμως μεγάλο ενδιαφέρον πώς ο ανταποδοτικός χαρακτήρας της ιδιωτικής συνταξιοδότησης συγκρίνεται με τη δημόσια με ίδιους όρους, τόσο σε εισφορές, όσο και σε διάρκεια ασφάλισης.

Εισαγωγή

Για αρχή θα πρέπει να αναφέρουμε τη φιλοσοφία και το τρόπο που λειτουργεί τόσο το δημόσιο σύστημα συνταξιοδότησης όσο και η ιδιωτική συνταξιοδότηση.

Στο δημόσιο σύστημα συνταξιοδότησης τόσο οι μισθωτοί όσο και οι ελεύθεροι επαγγελματίες κτλ συνεισφέρουν στο ΕΦΚΑ συνταξιοδοτικές εισφορές μηνιαία, με τις οποίες και κατοχυρώνουν έτη ασφάλισης.

Στους μισθωτούς αυτές τις εισφορές τις καταβάλει ο εργοδότης αλλά και ο εργαζόμενος και το ποσό των εισφορών κυμαίνεται βάση του μισθού και της ηλικίας του ασφαλισμένου. Αναλυτικά για τη καταβολή της συνταξιοδοτικής εισφοράς, ο εργοδότης καταβάλει το 13,33% ενώ το υπόλοιπο 6,67% επί του μισθού καταβάλλεται από τον εργαζόμενο.

Στους ελεύθερους επαγγελματίες ο υπολογισμός είναι αρκετά πιο περίπλοκος μιας και που σχετίζεται αναλογικά με το δηλωθέν εισόδημα του ασφαλισμένου για το προηγούμενο οικονομικό έτος. Έτσι οι εισφορές για τη σύνταξη αγγίζουν το 20% του καθαρού εισοδήματος και φυσικά το επωμίζεται ολόκληρο ο ελεύθερος επαγγελματίας.

Φυσικά όπως έχουμε αναφέρει αρκετές φορές με τα άρθρα μας η φιλοσοφία της δημόσιας συνταξιοδότησης είναι η αναδιανομή των εισφορών.

Τι σημαίνει αυτό

Ότι οι σημερινοί εργαζόμενοι καταβάλλοντας τις μηνιαίες εισφορές τους ουσιαστικά χρηματοδοτούν τους σημερινούς συνταξιούχους που με τη σειρά τους όταν εργάζονταν χρηματοδοτούσαν τη σύνταξη των τότε συνταξιούχων κ.ο.κ

Το σύστημα της αναδιανομής βάση ένος ιδανικού σεναρίου, τόσο δημογραφικά όσο και εργασιακά, (το υπογραμμίζουμε αυτό θα δείτε γιατί στη συνέχεια)  μπορεί να αποτελέσει ένα ικανοποιητικό σύστημα συνταξιοδοτικής παροχής.

Βλέπετε η δύναμη του συστήματος αυτού είναι η σχέση μεταξύ εργαζομένων και συνταξιούχων, φυσικά αρκετές παράμετροι ακόμα διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο όπως η ανεργία, το ύψους του μέσου ωρομισθίου, η πορεία της οικονομίας και πολλά ακόμη.

Το ιδανικό σενάριο

Μια αναλογία 5-1 ή ακόμη και 4-1 είναι ιδανική για τη διατήρηση ενός αναδιανεμητικού συνταξιοδοτικού συστήματος με θετική, τη προοπτική της οικονομίας και του δημογραφικού. Οι εισφορές των εργαζομένων μπορούν να καλύπτουν σε ένα σεβαστό ποσοστό τις συνταξιοδοτικές δαπάνες ενώ εφόσον δημογραφικά ο πληθυσμός δείχνει να  ανανεώνεται πληθυσμιακά με νέους, το μέλλον των συντάξεων δεν διακυβεύεται,  μόνον η αύξηση του προσδόκιμου ζωής  θα μπορούσε να αποτελέσει θέμα, το οποίο ωστόσο θα ήταν ευκολότερο να προβλεφθεί στη συνταξιοδοτική εξίσωση των δαπανών και εισφορών.

Aπλοϊκά αυτό το μοντέλο δίχως μεταναστευτικά ρεύματα των νέων προς το εξωτερικό (σε αναζήτηση καλύτερων συνθηκών εργασίας) και με μια ισορροπημένη και σταθερή πορεία της οικονομίας  θα μπορούσε να παρέχει ικανοποιητικές αποδοχές στους ασφαλισμένους δίχως το φόβο των μειώσεων, της κατάργησης των εφάπαξ και των χαμηλών ποσών συντάξεων του σήμερα.

Όλα αυτά φυσικά με ορθή αξιοποίηση των εισφορών των ασφαλισμένων.

Η σημερινή κατάσταση

Σήμερα στην ελληνική πραγματικότητα το θέμα της συνταξιοδότησης είναι πολύπλευρο. Από τη μία η αναλογία εργαζομένων προς συνταξιούχους που κυμαίνεται κάτω από το 2-1, η ανασφάλιστη εργασία, η μετανάστευση και η οικονομική κρίση έχουν στερήσει ζωτικής σημασίας εισφορές από τα ασφαλιστικά ταμεία ενώ το μέλλον επιφυλάσσει πολλές προκλήσεις.

Αναλογία εργαζομένων προς συνταξιούχους

Σύμφωνα με το πίνακα της Εurostat η ψαλίδα των δυνητικά εργαζομένων προς το πληθυσμό που είναι εργασιακά ανενεργοί  και άνω των 65 δείχνει να ανοίγει επικίνδυνα ειδικά από το 2030 και μετά σε βαθμό που να διαφαίνεται ότι το υπάρχον αναδιανεμητικό σύστημα συνταξιοδότησης έχει αυξημένες πιθανότητες να βρεθεί σε απόλυτο αδιέξοδο.

Μπορείτε να δείτε περισσότερες λεπτομέρειες εδώ.

Κύριος παράγοντας είναι φυσικά και το έντονο δημογραφικό πρόβλημα και η γήρανση του πληθυσμού όπως φαίνεται και από το  πίνακα που ακολουθεί στο σύνδεσμο, καθώς και η μεταναστευτική ροή προς άλλες χώρες σε αναζήτηση καλύτερων συνθηκών εργασίας.

Μπορείτε να δείτε περισσότερες λεπτομέρειες εδώ.

Προσδόκιμο ζωής

Η αύξηση του προσδόκιμου ζωής που επιβεβαιώνεται από τους πίνακες της eurostat  για τις επόμενες δεκαετίες είναι σίγουρο ότι θα συμπαρασύρει και την ηλικία συνταξιοδότησης σε υψηλότερα από τα μέχρι τώρα επίπεδα προς διασφάλιση των συνταξιοδοτικών δαπανών.

Ασφαλιστικός νόμος Κατρούγκαλου 4387/2016

Στο άρθρο 14 παράγραφος 4 του νόμου Κατρούγκαλου αναφέρεται ρητά η δέσμευση για τον υπολογισμό της συνταξιοδοτικής δαπάνης προβλέψιμη έως το 2060.  Η δέσμευση προβλέπει ανώτατο όριο με προσαύξηση κατά 2.5% επί της δαπάνης με βάση το ποσοστό αυτής επί του ΑΕΠ με έτος βάσης το 2009.

Τι σημαίνει αυτό;

Ότι εφόσον το ποσοστό επί του ΑΕΠ της χώρας για συνταξιοδοτικές δαπάνες το 2009 λογιζόταν στο 14,3%, η δαπάνη για τη συνταξιοδότηση μέχρι το 2060 δε θα πρέπει να ξεπερνά το 16,8%. Το θέμα που γεννάται ωστόσο είναι ότι το 2060 ο συνολικός αριθμός των συνταξιούχων θα είναι κατά πολύ μεγαλύτερος από αυτόν του 2009 τόσο αριθμητικά όσο και αναλογικά επί του πληθυσμού. Το αποτέλεσμα θα είναι αν δεν έχουμε σημαντική αύξηση του ΑΕΠ τα μερίδια από τη συνταξιοδοτική δαπάνη να είναι ιδιαίτερα αυξημένα με αποτέλεσμα τη περαιτέρω μείωση των ποσών των συντάξεων.

Τα παραπάνω αποτελούν μία εισαγωγή ώστε να έχετε μια σαφή εικόνα για τη δημόσια συνταξιοδοτική πορεία.

Ας περάσουμε λοιπόν στο δεύτερο κομμάτι του άρθρου τα νούμερα.

Τρόποι υπολογισμού της δημόσιας σύνταξης

H δημόσια σύνταξη που θα λάβουμε όλοι θα είναι συνιστώσα δύο συντάξεων, της εθνικής και της ανταποδοτικής σύνταξης.

Εθνική σύνταξη κατοχυρώνει κάποιος με τη συμπλήρωση 15 ετών ασφάλισης και ανταποδοτική, βάση συντελεστή επί του μέσου ποσού εισοδήματος του από το 2002.

Αναλυτικά το ποσό της εθνικής σύνταξης παρουσιάζεται  στο παρακάτω πίνακα:

Για περισσότερα από 20 έτη ασφάλισης το ποσό της εθνικής σύνταξης παραμένει σταθερό.

Το ποσοστό αναπλήρωσης στην ανταποδοτική σύνταξη είναι ανάλογο των συνολικών ετών ασφάλισης του ασφαλισμένου.

Παραδείγματα συντάξεων ασφαλισμένων με 750€ και 900€ μέσο εισόδημα.

Όπως αντιλαμβάνεστε τα συνολικά έτη ασφάλισης παίζουν καθοριστικό ρόλο στο τελικό ποσό της σύνταξης.

Έτσι με ελάχιστη τη 15ετια ο ασφαλισμένος αποκτά μια αναπλήρωση του εισοδήματός του κατά 51%. Ωστόσο με τη συμπλήρωση περισσοτέρων ετών ασφάλισης ο βαθμός αναπλήρωσης αυξάνεται σημαντικά.

Παράγοντες ωστόσο που επηρεάζουν άμεσα τη δημόσια συνταξιοδοτική πορεία είναι η ανασφάλιστη εργασία, η ανεργία και φυσικά το χαμηλό εισόδημα.

Ιδιωτική Συνταξιόδοτηση

Η ιδιωτική συνταξιοδότηση όπως έχουμε αναφέρει και στην αρχή βασίζεται στην ανταποδοτικότητα. Ο ασφαλισμένος αποταμιεύει ο ίδιος για τον εαυτό του, με σκοπό να λάβει τις εισφορές του έντοκες στην ηλικία που θα έχει επιλέξει, είτε με τη μορφή σύνταξης, είτε με τη μορφή εφάπαξ.

Κρατήστε ότι ο ασφαλισμένος επιλέγει τόσο το ποσό των εισφορών του όσο και την ηλικία συνταξιοδότησής του, ενώ με τα συνταξιοδοτικά προγράμματα εγγυημένης σύνταξης και εφάπαξ μπορεί να γνωρίζει από σήμερα το ακριβές ποσό σύνταξης και εφάπαξ που κατοχυρώνει.

Ας εξετάσουμε λοιπόν το ποσό σε σύνταξη και εφάπαξ που θα κατοχύρωνε κάποιος αν οι συνταξιοδοτικές εισφορές που θα κατέβαλλε στο ΕΦΚΑ αποταμιευόντουσαν σε ένα ιδιωτικό πρόγραμμα συνταξιοδότησης.

Για το παράδειγμα έχει χρησιμοποιηθεί το πρόγραμμα S57 της Εθνικής Ασφαλιστικής με κύριο χαρακτηριστικό την ακρίβεια στο ποσό της σύνταξης και του εφάπαξ.

Έτσι έστω ότι ελεύθερος επαγγελματίας καταβάλλει από τα 25 του έως και τα 65 του εισφορές που αναλογούν σε 167€ το μήνα ήτοι 2.000€ το έτος με μια ετήσια αναπροσαρμογή 3%, η οποία χρησιμεύει  στον αποπληθωρισμό του αποταμιευόμενου κεφαλαίου μακροχρόνια.

Ο ασφαλισμένος κατοχυρώνει ποσά συντάξεων και εφάπαξ στα 65 του όπως αναγράφονται στο παρακάτω πίνακα:

*Η ηλικία συνταξιοδότησης είναι ελεύθερη ωστόσο επιλέξαμε ηλικία μικρότερη από αυτή της δημόσιας συνταξιοδότησης λόγω της ευελιξίας που προσφέρει το  ιδιωτικό συνταξιοδοτικό πρόγραμμα.

Όπως μπορείτε να παρατηρήσετε από το παραπάνω πίνακα ο ασφαλισμένος μπορεί να κατοχυρώσει 226.024,26€ εφάπαξ με όφελος αποταμίευσης 75.222€ ή να προτιμήσει τη σύνταξη με επιλογή των ετών καταβολής που επιθυμεί. Η επιλογή των ετών κυμαίνεται από 10 έως 25 έτη και η περίοδος καταβολής είναι εγγυημένη. Παρέχεται ακόμη και ισόβια μέθοδος καταβολής.

Παρατηρήστε οτι το όφελος επιλογής της σύνταξης σε σχέση με το εφάπαξ αποφέρει μεγαλύτερο όφελος σε τόκους και μπορείτε να το παρατηρήσετε στη στήλη με το συνολικό ποσό επιστροφής.

Πώς θα υπολογιζότανε η δημόσια συνταξιοδότηση σε αυτό το σενάριο.

Θα υπολογίζουμε τη  δημόσια συνταξιοδότηση με τις ίδιες συνταξιοδοτικές εισφορές. Έτσι τα 150.802€ θα αντιστοιχούν στο 20% του εισοδήματος για τα 40 έτη, αφού αποτελούν και το ποσό των εισφορών που θα είχε καταβάλει ο ασφαλισμένος. Το πλήρες εισόδημα θα αντιστοιχεί σε 5 φορές το ποσό αυτό και ανέρχεται σε 754.010€. Το μέσο λοιπόν ετήσιο εισόδημα θα ορίζεται σε 754.010 / 40= 18.850€ ήτοι 1.570€ το μήνα και αφορά το μέσο του εισόδημα σε όλη του τη σταδιοδρομία.

Στη δημόσια λοιπόν συνταξιοδότηση θα λάμβανε 384€ από την εθνική σύνταξη και 703,36€  από την ανταποδοτική σύνολο 1087,36€ τα οποία επί της ουσίας αναπληρώνουν κατά 69% το μέσο εισόδημα του ασφαλισμένου, με το πιο ιδανικό σενάριο.

Τα παραπάνω σενάρια αποτελούν όπως αναφέραμε τα ιδανικά σενάρια για κάθε μορφή σύνταξιοδότησης. Η πραγματικότητα τείνει να διαφοροποιείται και μάλιστα σε μεγάλο βαθμό καθώς και να διαφέρει από ασφαλισμένο σε ασφαλισμένο.

          Που εστιάζονται οι διαφορές των δύο συντάξεων.

• Στην ιδιωτική συνταξιοδότηση ο ασφαλισμένος γνωρίζει σε ποιά ηλικία θα συνταξιοδοτηθεί, στα 65 βάση του παραπάνω σεναρίου, 2 έτη νωρίτερα από τη δημόσια συνταξιοδότηση.
• Το ποσό της ιδιωτικής σύνταξής του παραμένει αμείωτο για όλη τη διάρκεια της συνταξιοδότησης αφού αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του συμβολαίου.
• Σε περίπτωση θανάτου, η σύνταξή του μεταβιβάζεται στην οικογένειά του εξ ολοκλήρου, σε αντίθεση με τη δημόσια που περικόπτεται στο μισό.
• Στην ιδιωτική συνταξιοδότηση δίνεται η δυνατότητα στον ασφαλισμένο να επιλέξει το εφάπαξ εναλλακτικά της σύνταξης.
• Είσπραξη εφάπαξ προβλέπεται ακόμη και κατά τη περίοδο της συνταξιοδότησης με εξαγορά και ρευστοποίηση των υπολοίπων συντάξιμων αποδοχών.
• Η ιδιωτική σύνταξη παραμένει αφορολόγητη σε αντίθεση με τη δημόσια που φορολογείται πέραν του αφορολογήτου ορίου.

Το μεγαλύτερο πλεονέκτημα όπως μπορείτε να αντιληφθείτε πέραν και από την όποια διαφορά στη σύνταξη που θα λαμβάνει ο ασφαλισμένος, είναι η ευελιξία. Οι επιλογές που παρέχονται στον ασφαλισμένο του δίνουν τη δυνατότητα να επιλέξει ότι επιθυμεί όποτε το επιθυμεί δίχως περιορισμούς. Ενώ η ψαλίδα ανοίγει κατα την αποταμιευτική περίοδο μιας και που στην ιδιωτικό συνταξιοδοτικό πρόγραμμα:

• Παρέχεται 60 ημέρες περιθώριο καταβολής της εισφοράς
• Προβλέπεται επαναφορά του προγράμματος ακόμη και έπειτα από μέχρι και 3ετή αποχής
• Ενώ ακόμη και αν δεν επαναφέρει το πρόγραμμα ο ασφαλισμένος διατηρεί το δικαίωμα να λάβει τις αποταμιεύσεις του τοκισμένες στη κανονική λήξη του προγράμματος.

Η πραγματικότητα

Δε θα πρέπει να μας διαφεύγουν οι παράγοντες που επηρεάζουν τη δημόσια συνταξιοδότηση και εδώ έρχεται να συμπληρώσει την εικόνα η εισαγωγή του άρθρου.

Βλέπεται μακροχρόνια το έντονο δημογραφικό πρόβλημα σε συνάρτηση με την αύξηση στο προσδόκιμο ζωής και το όριο για τις συνταξιοδοτικές δαπάνες, η ανασφάλιστη εργασία και η ανεργία θα τείνουν να οξύνουν τη δημόσια συνταξιοδοτική προοπτική με ότι αυτό συνεπάγεται για την αναθεώρηση τόσο του τρόπου υπολογισμού της δημόσιας σύνταξης όσο και της ηλικίας συνταξιοδότησης, δημιουργώντας ένα ακόμη μεγαλύτερο κλίμα ανασφάλειας.

Συμπερασματικά

Με το παρόν άρθρο θέλουμε να σταθούμε όχι στις άμεσες διαφορές στις τιμές ανάμεσα στην ιδιωτική και τη δημόσια σύνταξη μιας και που αυτές όπως αναφέραμε ήταν αποτέλεσμα ενός ιδανικού σεναρίου, αλλά την ανάδειξη της συνταξιοδοτικής λύσης στο έντονο συνταξιοδοτικό θέμα που απασχολεί και θα τείνει να απασχολεί ακόμα περισσότερο τις επόμενες γενιές συνταξιοδοτικά.

Ο συνδυασμός των δύο συντάξεων (της ανταποδοτικής και της αναδιανεμητικής φιλοσοφίας) αποτελεί σήμερα το μόνο αξιόπιστο και αποδοτικό τρόπο συνταξιοδότησης και αποτελεί το πρώτο και τρίτο πυλώνα ασφάλισης στα κράτη της Ε.Ε τα οποία έχουν ήδη προσαρμοστεί λόγω του έντονου δημογραφικού θέματος που αντιμετωπίζουν.

Αναλογιστείτε τις δύο συντάξεις ως συγκοινωνούντα δοχεία τα οποία ισοσκελίζουν και συμπληρώνουν το ένα το άλλο με σκοπό τη διατήρηση της συντάξιμης παροχής του ασφαλισμένου στα  επίπεδα του προ συνταξιοδότησης εισοδήματός του.

Συνδυαστική λοιπόν συνταξιοδοτική παροχή που θα του επιτρέψει να διατηρήσει το βιοτικό του επίπεδο και να καταπολεμήσει οριστικά το έντονο κλίμα ανασφάλειας.

Μπορείτε να επικοινωνήσετε απευθείας μαζί μας για οποιαδήποτε απορία έχετε, καθώς και την έκδοση ολοκληρωμένης πρότασης συνταξιοδότησης, με τους πιο σύγχρονους τρόπους σχεδιασμού στο  210-57 11 918|email: info@idiotiki-syntaxi.gr

Η πλατφόρμα μας σας δίνει επιπλέον τη δυνατότητα να συμπληρώσετε online την ειδική φόρμα σχεδιασμού συνταξιοδοτικού προγράμματος που έχουμε σχεδιάσει ειδικά για τους χρήστες μας και εμείς θα σχεδιάσουμε για εσάς το ιδανικό συνταξιοδοτικό πρόγραμμα.