Ιδιωτική Σύνταξη – Ο 2ος και 3ος πυλώνας ασφάλισης

Γράφει ο Τόγιας Κων/νος, Γενική Διεύθυνση Ιδιωτική Σύνταξη

Με τις συζητήσεις για τις περικοπές ή μη των συντάξεων να πρωταγωνιστούν στα μέσα μαζικής επικοινωνίας οι ασφαλισμένοι βρίσκουν τους εαυτούς του συνεχώς εκτεθειμένους στις δημοσιονομικές αναπροσαρμογές που συχνό στόχο έχουν τη μείωση των συνταξιοδοτικών δαπανών. Φυσικά η ανησυχία των ασφαλισμένων που βρίσκονται λίγα έτη πριν τη συνταξιοδότηση κλιμακώνεται, αφού προβλέπουν προγραμματισμούς ετών να επαναπροσδιορίζονται, τόσο ως προς το εισόδημα της συνταξιοδότησης, όσο και ως προς την ίδια την ηλικία της συνταξιοδότησης.

Ο επαναπροσδιορισμός των συντάξεων και των ορίων ηλικίας

Οι μειώσεις των ποσών των συντάξεων δεν αποτελούν μόνο θέμα δημοσιονομικής προσαρμογής με απώτερο στόχο τη μείωση των συνταξιοδοτικών δαπανών, αλλά και αποτέλεσμα της δημογραφικής πορείας της χώρας μας, που έχει ως αποτέλεσμα τoν επαναπροσδιορισμό τόσο του τρόπου υπολογισμού των συντάξεων και των εισφορών, όσο και των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης.

Το δημογραφικό γενικότερα δεν αποτελεί μόνο ελληνικό θέμα, αλλά παρουσιάζεται στο σύνολο των δυτικών κοινωνιών ως αποτέλεσμα της υπογεννητικότητας και της αύξησης του προσδόκιμου ζωής. Η αλήθεια ωστόσο είναι ότι στη χώρα μας το φαινόμενο παρουσιάζεται εντονότερο, όπως θα δούμε και αναλυτικότερα στους πίνακες που ακολουθούν.

Ο συνδυασμός των παραπάνω φαινομένων (υπογεννητικότητα και αύξηση του προσδόκιμου ζωής) οδηγεί στη σταδιακή γήρανση του πληθυσμού με αποτέλεσμα να αυξάνεται και η αναλογία των συνταξιούχων προς τους εργαζόμενους (η οποία αποτελεί και το θεμέλιο λίθο του αναδιανεμητικού συστήματος της δημόσιας συνταξιοδότησης) καθώς και να αυξάνονται τα έτη παροχής της σύνταξης.

Αναλυτικότερα και όπως παρουσιάζονται από τη Eurostat:

Η πορεία της αναλογίας ατόμων 65 ετών και άνω προς 100 εργαζόμενους από το 2015 έως το 2080 στην Ευρώπη.

Ο παραπάνω πίνακας παρουσιάζει την αναλογία ατόμων από 65 ετών και άνω που είναι δυνητικά ανενεργοί εργασιακά προς 100 δυνητικά εργαζόμενους ηλικίας από 15 έως 64. Ο πίνακας δίνει μια καθαρά δημογραφική εικόνα των πληθυσμών στην οποία δεν είναι δυνατό να συμπεριληφθούν παράγοντες που επηρεάζουν το ασφαλιστικό όπως : η ανεργία, η μετανάστευση, η αδήλωτη εργασία και το σύνολο των εργαζομένων, μισθωτών και αυτοαπασχολούμενων.

Από το παραπάνω πίνακα γίνεται ξεκάθαρο οτι η αναλογία επιδεινώνεται σε όλες τις χώρες της ευρωπαικής ένωσης με τη χώρα μας ωστόσο να σημειώνει τη δυσμενέστερη αναλογία. Αναλυτικότερα μέχρι το 2050 η αναλογία των ατόμων άνω των 65 ετών προς 100 δυνητικά εργαζόμενους θα έχει σχεδόν διπλασιαστεί (!) με την αναλογία το 2020 να ορίζεται σε 35,7 άτομα άνω των 65 προς 100 εργαζόμενους, με το 2050 να ξεπερνούν τους 70.

Η αναλογία επηρεάζει δραματικά το αναδιανεμητικό σύστημα της δημόσιας ασφάλισης αφού οι εισφορές των εργαζομένων χρηματοδοτούν την εθνική συνταξιοδοτική δαπάνη.

Η αύξηση στο προσδόκιμο ζωής

Η βελτίωση των συνθηκών ζωής και η εξέλιξη της ιατρικής έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση του προσδόκιμου ζωής για το σύνολο των ευρωπαικών πληθυσμών. Η αύξηση αυτή έχει σαν αποτέλεσμα την αύξηση των συνολικών κατά μέσο όρο ετών καταβολής των συντάξεων, με  την αύξηση των ορίων ηλικίας να είναι αναλογιστικά μη αναστρέψιμη.

Τα παραπάνω δημογραφικά στοιχεία θα μπορούσαν από μόνα τους να επηρεάζουν σημαντικότατα την εξέλιξη της συνταξιοδοτικής δαπάνης, αναπροσδιορίζοντας τη λειτουργία του ασφαλιστικού συστήματος της χώρας μας, ωστόσο αν στην εξίσωση προστεθούν: η οικονομική κρίση με τους υψηλούς δείκτες ανεργίας, η μετανάστευση, η αδήλωτη εργασία καθώς και η κακοδιαχείριση των αποθεματικών των ταμείων αντιλαμβάνεστε τις πιέσεις που ασκούνται και που θα ασκηθούν, προς την επιδίωξη ενός βιώσιμου συνταξιοδοτικού συστήματος.

Τα παραπάνω έχουν σας αποτέλεσμα 3 βασικές αλλαγές.

1) Πρώτη την αλλαγή των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης

Η ηλικία συνταξιοδότησης έχει οριστεί στα 67 έτη, με τη δυνατότητα συνταξιοδότησης στα 62 με 40 έτη ασφάλισης, σε διαφορετική περίπτωση η σύνταξη θεωρείται πρόωρη και δέχεται μόνιμη μείωση που φτάνει μέχρι και το 30% για την εθνική σύνταξη.

2) Τον επανυπολογισμό των ποσών των συντάξεων

Ο υπολογισμός των συντάξεων γίνεται πλέον με βάση το νόμο 4387/16, γνωστός και ως νόμος Κατρούγκαλου. Η σύνταξη θα αποτελεί τη συνιστώσα δύο ουσιαστικά συντάξεων της εθνικής και της αναλογικής σύνταξης. Ο υπολογισμός των συντάξεων θα γίνεται βάση των συνολικών εισφορών με βάση το δηλωθέν εισόδημα και των συνολικών ετών ασφάλισης.

Μάθετε περισσότερα για τον υπολογισμό των δημοσίων συντάξεων για μισθωτούς ελεύθερους επαγγελματίες και ναυτικούς.

3) Τον επανασχεδιασμό των ασφαλιστικών εισφορών

Με βάση το νέο ασφαλιστικό νόμο οι ασφαλιστικές εισφορές υπέρ σύνταξης και περίθαλψης ρυθμίζονται βάση ποσοστού επί του εισοδήματος. Με το τρόπο αυτό το ποσό της σύνταξης συνδέεται με το δηλωθέν εισόδημα.

Επί της ουσίας όσο υψηλότερα θα διαμορφώνονται οι συνταξιοδοτικές δαπάνες θα ανακαθορίζονται εκ νέου και οι παραπάνω 3 συνιστώσες.

Παράδειγμα δημόσιας σύνταξης στην Ελλάδα για 900€ μέσο εισόδημα από το 2002.

Τα ελάχιστα έτη κατοχύρωσης δημόσιας σύνταξης ορίζονται τα 15.

Η υιοθέτηση ενός νέου μοντέλου ασφάλισης

Στις δυτικές χώρες η μελέτη για την ενίσχυση της συνταξιοδοτικής προοπτικής των ασφαλισμένων οδήγησε στην υιοθέτηση ενός ασφαλιστικού μοντέλου 3 πυλώνων ασφάλισης.

To μοντέλο αυτό βασίζεται τόσο στο αναδιανεμητικό σύστημα που τόσα έτη λειτουργεί και στη χώρα μας, όσο και στο κεφαλαιοποιητικό, γνωστότερο ως ιδιωτική συνταξιοδότηση.

Επί της ουσίας ως πρώτος πυλώνας παραμένει η δημόσια ασφάλιση με βάση την οποία ο ασφαλισμένος κατοχυρώνει δημόσια σύνταξη σύμφωνα με τη πρόβλεψη του νομοθέτη, βάση των δημογραφικών και των οικονομικών παραγόντων.

Ο ασφαλισμένος σε αυτή τη κατηγορία που είναι υποχρεωτική, συνταξιοδοτείται στις ηλικίες που προβλέπει ο νόμος, με ποσά συντάξεων που καθορίζονται βάση του εισοδήματος και των συνολικών ετών ασφάλισης.

Προσοχή, σε αυτή τη κατηγορία δεν παρέχονται εγγυήσεις για τους ασφαλισμένους καθώς και τους συνταξιούχους για τα ποσά των συντάξεων τους και για την ηλικία συνταξιοδότησης των πρώτων. Όλες οι παράμετροι μπορούν να επαναπροσδιοριστούν.

O Δεύτερος Πυλώνας

Ο δεύτερος πυλώνας αφορά ένα κεφαλαιοποιητικό σύστημα που ιδρύεται, είτε από το σωματείο του εργαζόμενου, είτε από τον εργοδότη του. Πρόκειται ουσιαστικά για ομαδικά συνταξιοδοτικά προγράμματα που βασίζονται στη συλλογικότητα.

Στη περίπτωση του σωματείου ο ασφαλισμένος επιλέγει να καταβάλει ως εισφορά ένα σταθερό ποσό με σκοπό στη συνταξιοδότησή του (συμπίπτει με τη δημόσια) να λάβει το συνολικό κεφάλαιο που έχει καταβάλει τοκισμένο, είτε με τη μορφή σύνταξης, είτε εώς εφάπαξ. Οι αποδόσεις και οι τρόποι διακανονισμού της σύνταξης μπορεί να διαφέρουν ανά πρόγραμμα και ανά ασφαλιστική εταιρία και είναι συγκρίσιμοι και διαπραγματεύσιμοι από το εκάστοτε σωματείο και όχι από τον ασφαλισμένο άμεσα.

Στη περίπτωση της παροχής συνταξιοδοτικού προγράμματος από τον εργοδότη ο ασφαλισμένος εξασφαλίζει μεγαλύτερο όφελος. Αυτό παρατηρείται λόγο της ενίσχυσης των εισφορών από τη μεριά του εργοδότη. Για παράδειγμα σε κάθε ομαδικό συνταξιοδοτικό ο εργαζόμενος καταβάλει ένα σταθερό ποσοστό επί του εισοδήματός του ( το οποίο και μπορεί να επαναπροσδιορίζει κάθε έτος) και ο εργοδότης έρχεται να το ενισχύσει με ένα επιπλέον ποσό ως κίνητρο. Έτσι ο εργαζόμενος στη συνταξιοδότησή του θα λάβει σύνταξη και εφάπαξ συνιστώσα δύο εισφορών. Εδώ ωστόσο απαιτείται προσοχή στις δηλώσεις εισοδήματος, διότι το ποσό που καταβάλει ο ασφαλισμένος από το εισόδημά του ναι μεν απαλλάσεται από τη φορολόγηση, ωστόσο το ποσό που καταθέτει ο εργοδότης θεωρείται εισόδημα και άρα φορολογείται με ειδική κλίμακα στη λήξη του προγράμματος.

Στη χώρα μας τα ομαδικά συνταξιοδοτικά έχουν υιοθετηθεί ήδη από μεγάλες εταιρίες που επιθυμούν να παρέχουν συμπληρωματικές καλύψεις, δίνοντας υπεραξία στη σχέση με τους εργαζόμενούς τους. Κύριο χαρακτηριστικό των εταιρίων αυτών είναι η διαχρονικότητα που έχουν επιδείξει στην ελληνική αγορά καθώς και η καλή φήμη που διατηρούν.

O Τρίτος Πυλώνας

Ο τρίτος πυλώνας ασφάλισης αποτελείται από την ιδιωτική συνταξιοδότηση ως ατομική πρωτοβουλία και πραγματοποιείται με τη σύναψη ενός ατομικού συνταξιοδοτικού συμβολαίου.

Αποτελεί το πιο εύελικτο πυλώνα ασφάλισης και αυτό διότι ο ασφαλισμένος είναι ελεύθερος να επιλέξει : τόσο το πρόγραμμα που επιθυμεί, όσο και την ασφαλιστική εταιρία, ενώ μπορεί να παραμετροποιήσει το πρόγραμμά του όπως ακριβώς επιθυμεί.

Αναλυτικότερα μπορεί να επιλέξει το ποσό των εισφορών του καθώς και την επιθυμητή ηλικία συνταξιοδότησης ελεύθερα, ακόμη και το ποσό της σύνταξης και του εφάπαξ που επιθυμεί.

Στη λήξη του προγράμματος (η οποία μπορεί να είναι ανεξάρτητη της δημόσιας συνταξιοδότησης) λαμβάνει τις εισφορές του έντοκα, με επιλογές ανάμεσα σε εφάπαξ και σύνταξη.

Τα ατομικά συνταξιοδοτικά εκτός του οτι είναι πλήρως παραμετροποιήσιμα παρέχουν μεγαλύτερη διασφάλιση μακροχρόνια σε σχέση με τα ομαδικά συνταξιοδοτικά (πιθανότητα απόλυσης κτλ), αποτελούν επί της ουσίας έναν ανεξάρτητο προσωπικό σχεδιασμό.

Οι διαφορές που παρατηρούνται σε σχέση με τα ομαδικά επικεντρώνονται :

• Στην ελεύθερη επιλογή προγράμματος και ασφαλιστικής εταιρίας
• Την ελεύθερη επιλογή των εισφορών
• Στις δυνατότητες εξαγοράς (για περιπτώσεις ειδικά νωρίτερα της κανονικής λήξης)
• Τη φορολόγηση
• Το διακανονισμό της σύνταξης (επιλογή συγκεκριμενων ετών καταβολής  ή κατοχύρωση ισόβιας σύνταξης)
• Την απόδοση των συμβολαίων καθώς τα ατομικά παρουσιάζουν σαφώς μεγαλύτερα αποτελέσματα
• Το κυριότερο τα ατομικά αποτελούν πρωτοβουλία του κάθε ασφαλισμένου, ενώ η ύπαρξη ενός ομαδικού σχετίζεται με τη θέληση του εργοδότη ή το σωματείο του ασφαλισμένου

Μπορείτε επιπλέον να διαβάσετε εδώ αναλυτικά τις 12 διαφορές της ιδιωτικής και της δημόσιας συνταξιοδότησης.

Συμπερασματικά η ιδιωτική συνταξιοδότηση μπορεί να παρέχει στον ασφαλισμένο πολλαπλά οφέλη εξασφαλίζοντας για τον ίδιο και την οικογένεια του ένα επιπλέον συμπληρωματικό ποσό σύνταξης και εφάπαξ ως επιβράβευση για τα έτη εργασίας τους. Το μεγαλύτερο της πλεονέκτημα επικεντρώνεται στις αυξημένες δυνατότητες αποταμίευσης που παρουσιάζουν, καθώς και τη παραμετροποίηση που μπορούν να δεχθούν, εξασφαλίζοντας έναν απόλυτα εξατομικευμένο σχεδιασμό. Τα ομαδικά συνταξιοδοτικά είναι μια πολύ καλή ευκαιρία ενίσχυσης του εισοδήματος του ασφαλισμένου ειδικά όταν αυτά παρέχονται από τον εργοδότη μιας και που το ποσό των εισφορών ενισχύεται από το τελευταίο με επιπλέον εισφορές που σε διαφορετική περίπτωση δε θα κατοχυρώναν.

Ωστόσο οι παροχές ομαδικών συνταξιοδοτικών από εργοδότες είναι ακόμη περιορισμένες στην ελληνική αγορά αφήνοντας στην ιδιωτική πρωτοβουλία τη συμμετοχή σε ένα συνταξιοδοτικό πρόγραμμα.

Η διεύθυνση μας ειδικεύεται στο σχεδιασμό ατομικών και ομαδικών συνταξιοδοτικών προγραμματισμών. Εκμεταλευτείτε την ευελιξία των ατομικών προγραμμάτων σχεδιάζοντας το δικό σας εξ ατομικευμένο πρόγραμμα σήμερα.

Μορείτε να επικοινωνήσετε απευθείας μαζί μας για οποιαδήποτε απορία έχετε καθώς και την έκδοση προσφοράς συνταξιοδότησης στο  210-57 11 918|email: info@idiotiki-syntaxi.gr,

Εξειδικευμένες τεχνικές σχεδιασμού και την πιο αναλυτική συνταξιοδοτική παρουσίαση της ασφαλιστικής αγοράς.

Η πλατφόρμα μας σας δίνει επιπλέον τη δυνατότητα να συμπληρώσετε online την ειδική φόρμα σχεδιασμού συνταξιοδοτικού προγράμματος που έχουμε σχεδιάσει ειδικά για τους χρήστες μας και εμείς θα σχεδιάσουμε για εσάς το ιδανικό συνταξιοδοτικό πρόγραμμα.